حدیث قدسی

حدیث قدسی

حدیث قدسی حدیث قدسی در اصطلاح، كلامی است كه به پیامبر وحی شده است اما جزء کتاب آسمانی قرآن محسوب نمی­شود چنانچه به كلماتی كه به عنوان قرآن بر پیامبر نازل شده است حدیث قدسی اطلاق نمی شود. البته كلمات دیگر كتب آسمانی در زمره احادیث قدسی به شمار می روند. در روایات شیعه مواردی از احادیث قدسی توسط ائمه هدی (صلوات علیهم) نقل شده اند كه در برخی سلسلۀ سند به پیامبر اكرم (صلّی الله علیه و آله) می رسد. چنان­چه امام سجاد (علیه السلام) فرموده است:

« خداوند به موسی وحی نمود مرا نزد مخلوقاتم محبوب كن و مخلوقاتم را نیز نزد من محبوب كن موسی گفت: پروردگارا چگونه چنین كنم؟ خطاب رسید: نعمت های مرا یاد آور شو تا مرا دوست بدارند... »

تفاوت حدیث قدسی با قرآن:

1- قرآن الفاظ و معانیش با عنصر اعجاز نازل شده است. ولی در احادیث قدسی، الفاظ وحی شده مراد خداوند نبوده است؛ بلكه معانی آنها مورد نظر خداوند بوده است؛ اگر چه پیامبر خود در الفاظ آنها تغییری نمی دهد.

2- در آیات قرآن به خاطر متواتر بودن، بحث از صحت سند مطرح نمی باشد، ولی حدیث قدسی مانند دیگر احادیث مورد بررسی سندی قرار می گیرد. این احادیث از نظر علمی با احادیث دیگر تفاوتی ندارند، از این­رو اگر همین احادیث در علمی چون فقه مورد نیاز واقع شوند، هیچ تفاوتی با احادیث دیگر در استناد ندارند.

از نظر محتوایی، مضمون غالب احادیث قدسی اخلاقی می باشد؛ اگر چه در لابه لای آنها اخباری خاص در مورد اهل بیت و قیامت نیز می توان یافت. كتاب های زیر به احادیث قدسی پرداخته­اند: «جواهر السنیة، الاحادیث القدسیة المشتركة بین السنة و الشیعة، صحیح الاحادیث القدسیة و موسوعة شرحها، الاحادیث القدسیة الضعیفة و الموضوعة، موسوعة الاحادیث القدسیة الصحیحة و الضعیفة».

منابع: 1) ابن نعمان، محمد (شیخ مفید)؛ الاختصاص، تصحیح علی اكبر غفاری، احیاء التراث، بیروت، لبنان، 1403، چاپ سوم، ص 226. 2) تفسیر منسوب به امام حسن عسكری علیه السلام، تحقیق مدرسه امام مهدی، مهر، قم، 1409، چاپ اول، ص 342. 3) الحسینی الاستر آبادی، محمدباقر (میرداماد)؛ الرواشح السماویة، تحقیق، غلام­حسین قیصریه ها و نعمة الله جلیلی، قم، دارالحدیث، 1380،چاپ اول، ص 291. 4) انصاری، مرتضی (شیخ انصاری)؛ المكاسب المحرمه، تحقیق كنگره شیخ اعظم، قم، كنگره شیخ اعظم، 1420، چاپ اول، ج 4، ص 346. 5) ابوحبیب، سعدی؛ قاموس فقهی، دارالفكر، دمشق، سوریه، 1408، چاپ دوم. 6) العاملی، بهاء­الدین، محمد، الوجیزه فی الدرایة، قم، مكتبة الاسلامیة الكبری، 1396، ص 3. 7) مدیر شانه چی، كاظم؛ درایة الحدیث، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1372، ص 13. 8) الجوهری، اسماعیل بن حماد؛ الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربیه، تحقیق احمد عبدالغفور العطار، بیروت، لبنان، دارالعلم للملایین، 1407، ج 3، ص 96. 9) الزبیدی؛ تاج العروس، تحقیق علی شبیری، دارالفكر، بیروت لبنان، 1414، ج 8، ص470. 10) معارف، مجید؛ تاریخ عمومی حدیث، تهران، كویر، 1377، ص 30.